Aanleg
Of jij pigmentvlekken kunt krijgen is deels genetisch bepaald. Hebben je (voor)ouders bijvoorbeeld sproetjes, dan is de kans groot dat jij er ook hebt (of zal krijgen).
Uv-straling door de zon of zonnebank
De grootste oorzaak van pigmentvlekken is uv-straling. Voornamelijk afkomstig van de zon, maar ook van de (nog steeds) populaire zonnebanken. Bij een overmatige blootstelling aan uv-stralen verhogen de pigmentcellen de pigmentaanmaak. Dat kan op zijn beurt leiden tot een verstoorde pigmentaanmaak en dus pigmentvlekken.
Hormonale schommelingen
Wanneer jouw lichaam hormonale veranderingen ondergaat, is je huid ook gevoeliger voor pigmentatie bij contact met zonlicht. Zo kan er melasma of een ‘zwangerschapsmasker’ ontstaan doordat de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron een overproductie van melanine teweegbrengen. Gemiddeld rond de 4e maand van de zwangerschap kunnen enerzijds bestaande pigmentvlekken groter of donkerder worden. Anderzijds kunnen er nieuwe pigmentvlekken ontstaan. Melasma verdwijnt in de meeste gevallen een paar maanden na de bevalling, maar kan soms ook permanent zijn.
Ouderdom
Hoe ouder je wordt, hoe meer zonlicht je wellicht op je huid hebt gehad. Tegelijkertijd neemt ook het aantal pigmentcellen af naarmate je ouder wordt. Dat wilt zeggen dat de overblijvende pigmentcellen groter worden en niet meer evenredig verspreid zitten over het lichaam. Op latere leeftijd kunnen er dus meer en meer pigmentvlekken tevoorschijn komen, in dit geval ook wel ‘ouderdomsvlekken’ genoemd.
Ontstekingen of beschadigingen van de huid
Als reactie op een ontsteking of beschadiging van de huid, kan er post-inflammatoire hyperpigmentatie (PIH) ontstaan, ook bekend als ‘irritatiepigment’. De huid reageert op een ontsteking (bv. door acne, eczeem, psoriasis, dermabrasie, peelings, laserbehandelingen of waxbeurten) door de melanocyten te activeren. Dat zijn de cellen die melanine produceren. Hierdoor verkleurt de huid en de rode, bruine of zwarte verkleuringen blijven vaak aanwezig nadat de wond al genezen is. Zonlicht veroorzaakt geen PIH, maar kan de pigmentatie wel verergeren. Na verloop van tijd verbetert de hyperpigmentatie, zelfs zonder behandeling, maar de herstelperiode varieert per persoon.
Ziektes en medicatie
Bepaalde ziektes kunnen pigmentvlekken veroorzaken, zoals gastro-intestinale en auto-immuunziektes, stofwisselingsstoornissen en vitaminetekorten. Ook medicijnen voor bv. chemotherapie of epilepsie, antibiotica en antidepressiva kunnen leiden tot pigmentatie.